„Czas trwania żałoby będzie znany, gdy poznamy ostateczny bilans katastrofy – powiedział prezydent Bronisław Komorowski” – ten cytat z artykułu opublikowanego przez portal gazeta.pl natychmiast pojawił się w komentarzu z dopiskiem internauty: „Sugeruję minutę ciszy”. Kiedy media podały, że prezydent ogłosił dwudniową żałobę, w internecie zawrzało. Jak zbadał Instytut Monitorowania Mediów, od 4 marca do godziny 9:00 5 marca opublikowano ponad 1,2 tys. materiałów internetowych zawierających informacje na temat żałoby. Zdecydowana większość publikacji to teksty informacyjne, warte analizy są jednak materiały z portali społecznościowych.

Dewaluacja żałoby?
„Żałobę narodową, wydarzenie dawniej wyjątkowe, wielkiej rangi, przekształcono w pospolite, strywializowano aż do obrzydzenia”, „Po pierwsze wyrazy współczucia dla rodzin ofiar katastrofy, jednak z całym szacunkiem żałoba narodowa to jakiś absurd” – to przykłady łagodniejszych internetowych opinii na temat żałoby narodowej. Lans, cyrk i zbijanie politycznego kapitału – takie zarzuty stawiane są przez internautów politykom. „To dyskryminacja 17 Polaków, którzy zginęli od soboty na drogach”, „Co za absurd i populizm. Jak ktoś napisał, w każdy weekend na drogach ginie więcej ludzi. To jest chory kraj hipokrytów” – można przeczytać na forach. Na stronie se.pl pojawiła się ankieta: czy prezydent powinien ogłaszać żałobę narodową? O godzinie 10:00 za żałobą opowiadało się 8 proc. ankietowanych.

Politycy pod obstrzałem
„Krótko mówiąc: 15 osób nie żyje, a kilkadziesiąt się lansuje. To jest dopiero tragedia”, „Jakby na życzenie spadających notowań, trafia się piękna katastrofa”, „wygląda na to, że obecny prezydent prawdopodobnie nie chciał być gorszy od poprzedniego i musiał ogłosić tę żałobę”, „opary obłudy nad ludzką tragedią”. Porównanie przypadków i okoliczności wprowadzania żałoby narodowej przez Lecha Kaczyńskiego i Bronisława Komorowskiego pojawiły się w prawie 30 materiałach. W ponad 100 materiałach poinformowano o przybyciu na miejsce katastrofy ministra zdrowia Bartosza Arłukowicza. Przyjazd ministra zdrowia wywołał najwięcej negatywnych bądź kpiących komentarzy internautów: „No, a w trakcie takiej katastrofy można się "ogrzać" w blasku kamer. Doskonale to widać było po ministrze zdrowia Bartoszu Arłukowiczu, który dostrzegł (Tusk zadzwonił i kazał?), że katastrofa pociągów to szansa, aby ludzie zapomnieli mu kompromitację z listą leków refundowanych”. Niektórzy internauci kpiąco domagali się przyjazdu Ewy Kopacz oraz wypominali niekompetencję ministrowi Sławomirowi Nowakowi. Nie tylko politycy, ale też media, zostały skarcone przez internautów: „Media workerzy ciągną ku padlinie, aby nieco zarobić”.

Porozumienie ponad podziałami
W napięciu decyzji o wprowadzeniu i długości żałoby oczekiwali internauci zgromadzeni wokół niemal wszystkich portali internetowych. Na forach sportowych zastanawiano się, czy żałoba spowoduje odwołanie mecz Ekstraklasy Lech Poznań – Górnik Zabrze. Sprawa meczu pojawiła się w 115 publikacjach. Forumowicze satkurier.pl analizowali ewentualne zmiany w programie TV. W większości negatywne opinie dotyczące żałoby znaleźć można zarówno w komentarzach do artykułów z portalu gazeta.pl, na forum o2.pl, ale też na forach wiara.pl czy katolik.pl.

Instytut Monitorowania Mediów wyraża zgodę na publikację raportu, wyników badań i dołączonych do nich materiałów graficznych pod warunkiem podania źródła ("Instytut Monitorowania Mediów” lub „Kompas Social Media”) w artykule oraz oznaczenia źródła przy każdej grafice.

Autor:
Nina Olszewska, starsza specjalistka analiz przekazów mediowych IMM.

O badaniu:
Analizę wykonano na podstawie 1 231 materiałów internetowych dostarczonych przez Instytut Monitorowania Mediów. Raport obejmuje okres od 4 – 5 marca 2012 r.

O Kompasie Social Media:
Kompas Social Media to projekt Instytutu Monitorowania Mediów. Jest to audyt dotychczasowej obecności firmy, marki, osoby czy całej branży w mediach społecznościowych na tle jej obecności w Internecie. Raport umożliwia identyfikację najbardziej popularnych miejsc dyskusji na temat marki lub firmy, wskazuje również kanały jeszcze niezagospodarowane. Audyt sygnalizuje momenty największego nasilenia komentarzy, z uwzględnieniem głównych tematów, co pomaga w szczegółowej analizie komentarzy internautów na badany temat. W raporcie uwzględniony jest też wydźwięk publikacji na temat badanego hasła. Analiza wyszczególnia również autorów treści w sieci, będących lub mogących się stać liderami opinii. Kompas pomaga ocenić dotychczasowe przekazy na temat firmy/ marki i znaleźć miejsca w Internecie, w których pojawia się ona jak i jej klienci. To pomoc w dostosowaniu lub zoptymalizowaniu komunikacji w poszczególnych kanałach w Internecie.

O IMM:
Instytut Monitorowania Mediów od 10 lat świadczy usługi wyszukiwania i analizy informacji publikowanych w mediach oraz tworzenia raportów wizerunkowych. Stale monitoruje ponad 900 tytułów gazet i czasopism ogólnopolskich, regionalnych i anglojęzycznych, ponad 100 stacji RTV, polskie zasoby Internetu oraz social media. Od 2002 roku Instytut Monitorowania Mediów jest członkiem FIBEP – elitarnej organizacji zrzeszającej ponad 90 firm monitorujących media z przeszło 40  krajów świata. IMM jest twórcą kwartalnego newslettera FIBEP, poświęconego PR i komunikacji, dedykowanego firmom monitorującym media.